شبکه‌های اجتماعی تا چه حد می‌توانند برای سلامت روانی مضر باشند؟

 

ممکن است برخی مردم از این واقعیت اطلاع داشته باشند که رسانه‌های اجتماعی برای سلامت روانی انقدرها خوب نیستند. برخی دیگر ممکن است فکر کنند که استفاده از این شبکه‌ها می‌تواند باعث تقویت روحیه‌شان شود. اما بسته به اینکه چقدر از وقت خود را صرف شبکه‌های اجتماعی می کنید ، ممکن است احساس بهتر یا بدتری به شما دست دهد. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که بین استفاده بیشتر از رسانه‌های اجتماعی و سلامت روانی ضعیف و اختلالاتی نظیر افسردگی ، اضطراب ، احساس تنهایی و انزوا ، عزت نفس پایین و حتی خودکشی رابطه مثبتی وجود دارد.

اما دو مطالعه جدید نه تنها توانسته اند این همبستگی را نشان دهند ، بلکه با تایید وجود رابطه علت و معلولی بین این دو متغیر توانسته اند این واقعیت را اثبات نمایند، به عبارت دیگر ، هر چقدر که وقت بیشتری را در رسانه‌های اجتماعی صرف کنید تاثیر این رسانه‌ها بر سلامت روان شما پر رنگتر خواهد بود.

در اولین مطالعه ، که در دانشگاه پنسیلوانیا انجام شده و در مجله روانشناسی اجتماعی و بالینی منتشر گردید ، از ۱۴۰ دانشجو خواسته شد که یا به طور مرتب از فیسبوک ، اسنپ چت و اینستاگرام استفاده کنند و یا استفاده از هر کدام از آنها را به ۱۰ دقیقه در روز محدود کنند.( ۳۰ دقیقه در کل). علاوه بر این، از شرکت کنندگان خواسته شد تا داده‌های تلفن‌های خود را در اختیار محققان قرار دهند تا دقیقاً مشخص شود که آنها چقدر از زمان خود را صرف این این برنامه‌ها نموده اند.

علاوه‌براین، شرکت کنندگان باید قبل و بعد از “آزمایش” ، پرسشنامه‌هایی را پر می‌کردند تا محققان بدانند که سطح سلامت روانی آنها ، به ویژه در مواردی نظیر اضطراب ، افسردگی ، تنهایی و ” ترس از دست دادن” یا FOMO تا چه حد است.

همانطور که محققان انتظار داشتند ، افرادی که میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را به مدت ۳۰ دقیقه در روز محدود کرده بودند ، بعد از سپری شدن یک دوره سه هفته ای احساس بسیار بهتری داشتند ، چراکه گزارش‌ها حاکی از کاهش افسردگی و تنهایی آنها بود و این امر به خصوص در افرادی که با سطح بالایی از افسردگی وارد مطالعه شده بودند مشهودتر بود. جالب اینجاست که هر دو گروه در پایان تست، FOMO و اضطراب کمتری را گزارش کردند که محققان می‌گویند ممکن است فقط نتیجه افزایش نظارت بر خود باشد.

ملیسا جی هانت ، نویسنده این مطالعه ، در بیانیه ای گفت: سخن اصلی ما این است که استفاده از رسانه‌های اجتماعی کمتر از مقدار عادی باعث کاهش قابل توجه افسردگی و احساس تنهایی خواهد شد. این نتیجه مخصوصاً برای افرادی که در هنگام مطالعه افسرده‌تر بودند بیشتر صدق می‌کرد.

این نتایج ، نتایج مطالعات قبلی را تأیید می‌کند ، به علاوه این مطالعه یکی از معدود مطالعاتی است که از یک طرح آزمایشی واقعی برای نشان دادن این رابطه علت و معلولی استفاده نموده است. علاوه بر این ، به نظر می‌رسد که ما نیازی نداریم که دائما از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنیم و لذا بهتر است استفاده از آنها را محدود نماییم.

هانت در ادامه سخنانش افزود: موضوع جالب این است که کاهش استفاده از رسانه‌های اجتماعی باعث می‌شود احساس تنهایی کمتری داشته باشید. برخی از مقالات موجود در مورد رسانه‌های اجتماعی حاکی از مقایسه‌های موجود در این خصوص است. به عنوان مثال هنگامی که در اینستاگرام به زندگی افراد دیگر نگاه می‌کنید ، به راحتی می‌توانید نتیجه بگیرید که زندگی آنها بهتر از زندگی شماست.

در مطالعه جدید دیگری که توسط دانشگاه یورک کانادا انجام شد از زنان جوان خواسته شد تا در مورد پست شخصی که احساس می‌کردند از انها جذاب تر است واکنش نشان دهند. در این مطالعه مشاهده شد که بیشتر آنها پس از این مقایسه احساس بدی نسبت به خود داشتند. از ۱۲۰ زن مقطع کارشناسی خواسته شد که در فیس بوک و اینستاگرام فردی را که احساس می‌کنند از آنها جذاب تر است پیدا کنند ، یا یکی از اعضای خانواده‌شان را که احساس نمی‌کنند از انها جذابتر باشد معرفی نمایند. آنها گزارش کردند که در مورد اول احساس بدتری دارند اما در مورد دوم چنین احساسی ندارند.

نویسنده مطالعه جنیفر میلز در طی بیانیه ای گفت: “نتایج این مطالعه نشان داد که این زنان بالغ با دیدن همتای جذابتر احساس نارضایتی بیشتری از بدن خود داشتند.” آنها بعد از نگاه کردن به صفحه رسانه اجتماعی شخصی که تصور می‌کنند از خودشان جذاب تر است ، از ظاهر خود بیزار می‌شدند. حتی اگر آنها قبل از شروع مطالعه هم نسبت به خود احساس بدی داشتند ، به طور میانگین ، احساسشان بعد از مطالعه بدتر می‌شد.

نکته ای که باید به آن اشاره کرد، این است که انجام هر نوع مقایسه ای ، نه فقط مقایسه خود با افرادی که فکر می‌کنید از شما جذاب تر یا باهوش تر هستند ، بلکه با افرادی که فکر می‌کنید نسبت به شما از جذابیت و هوش کمتری برخوردار هستند باعث ضعیف شدن اعتماد به نفستان خواهد شد. چند سال پیش یکی از مطالعات انجام شده در این خصوص این رابطه را به وضوح نشان داد و دریافت که بین رسانه‌های اجتماعی و افسردگی رابطه مثبتی وجود دارد و عامل “مقایسه اجتماعی” نقش واسطه ای را در این رابطه ایفا می‌کند و باز هم این مطالعه نشان داد که این رابطه هم در جهت “رو به بالا” و هم “رو به پایین” صدق می‌کند.

نکته اصلی این است که اکنون محققان و حتی برخی از طراحان اپلیکیشن‌های اجتماعی ، مدتی است که این رابطه را تایید کرده اند . صرف مدت زمان زیادی در رسانه‌های اجتماعی برای ما مناسب نیست. بنابراین گرچه ممکن است به ترک کامل این عادت نیاز نداشته باشیم ، اما محدود کردن وقتی که در رسانه های اجتماعی صرف می‌کنیم، ارتباط ما با دوستان و خانواده را در زندگی واقعی بهبود خواهد بخشید.